پرسمان حقوقی (۱۸): شروط ضمن عقد ازدواج (بخش اول)

بسمه تعالی

سلام

سوال :

چه شروطی را می‌توان ضمن عقد ازدواج قرار داد؟

پاسخ : 

نکاح که اصطلاح شرعی و قانونی ازدواج است، قراردادی است که به موجب آن زن و مرد با یکدیگر پیوند شویی می‌بندند و برای هریک از آن‌ها حقوق بسیاری جهت حفظ کیان خانواده نسبت به یکدیگر در نظر گرفته شده است.

ازدواج در اسلام به دو صورت می‌باشد که در ایران نیز از آن تبعیت می‌شود:

۱- ازدواج دائم

۲- ازدواج موقت

۱- مسائل حقوقی عقد ازدواج دائم

اولین مسئله در ازدواج دائم ثبت آن است؛ که اامی است، البته برای مرد؛ به این معنا که مرد موظف است ظرف یک ماه از تاریخ عقد، ازدواج دائم خود را به ثبت رسمی در دفاتر ازدواج برساند. در غیر این صورت ضمن التزام به ثبت واقعه، به مجازات نقدی یا حبس محکوم خواهد شد.

مسئله‌ی دیگری که بسیار حائز اهمیت است، شروط ضمن عقد می‌باشد که این شروط دو دسته هستند:

۱- شروط از پیش موجودی هستند که در تمام عقدنامه‌ها وجود دارد و بدون نیاز به درخواست از دفتر ازدواج و طلاق، در سند ازدواج به شکل تایپ‌شده وجود دارند.

۲- شروط مازادی که زوجین تمایل دارند بر شروط دیگر اضافه کنند و حقوق دیگری را برای طرفین مشخص نمایند.

۱) شروط از پیش موجود:

الف) زوج شرط نموده که هرگاه طلاق به ‌درخواست زوجه نباشد و طبق تشخیص دادگاه تقاضای طلاق ناشی از تخلف زن از وظایف همسرداری یا سوءاخلاق و رفتار او نباشد، زوج موظف است تا نصف دارایی موجود را که در ایام شویی با او به دست آورده یا معادل آن را طبق نظر دادگاه، بلاعوض به زوجه منتقل نماید.

ب) زوج به زوجه وکالت بلاعزل با حق توکیل (وکیل گرفتن) بدهد که در موارد مشروحه ذیل با رجوع به دادگاه و اخذ مجوز دادگاه پس از انتخاب نوع طلاق، خود را مطلقه نماید؛ و نیز به زوجه وکالت بلاعزل با حق توکیل بدهد تا در صورت بذل از طرف او قبول کند (یعنی اگر زن مهریه‌ی خود را ببخشد زن وکالت خواهد داشت این بخشش را به جای شوهرش قبول کند). این موارد به شرح زیر است:

۱- اگر مرد به مدت شش‌ماه نفقه‌ی زن را ندهد.

۲- اگر زن بتواند سوء رفتار مرد (فحش‌دادن، توهین، کتک‌زدن و یا تهدید) را اثبات کند.

۳- اگر مرد بیماری خطرناکی که قابل درمان نباشد داشته باشد.

۴- اگر مرد دیوانه باشد و امکان بر هم‌زدن عقد وجود نداشته باشد.

۵- مرد به کاری اشتغال داشته باشد که مخالف آبروی زن باشد.

۶- محکوم‌شدن مرد به مجازات ۵ سال حبس و یا بیشتر.

۷- اعتیاد به مواد مخدر و یا مشروبات الکلی که به زندگی مشترک آسیب وارد کند.

۸- غیبت و ترک زندگی از طرف مرد به مدت شش‌ماه متوالی.

۹- محکومیت مرد به هر جرم و مجازات.

۱۰- بچه دار نشدن مرد بعد از گذشت پنج سال.

۱۱- مفقودالاثر شدن مرد بعد از شش‌ماه از مراجعه‌ی زن به دادگاه.

۱۲- ازدواج مجدد مرد بدون اجازه‌ی همسر خود.

۲) شروط مازاد که زوجین برحسب تمایل می‌توانند اضافه کنند:

مهم‌ترین این شروط به شرح زیر است:

۱- حق تحصیل

۲- حق اشتغال

۳- حق خروج از کشور

۴- حق تعیین مسکن

۵- حق حضانت فرزندان

۶- حق وکالت در طلاق

۷- تنصیف:

بنابر این شرط، کلیه‌ی اموالی که زوجین پس از ازدواج به دست آورده‌اند، به نسبت مساوی بین آن‌ها تقسیم می‌شود.